Có bao giờ bạn rơi vào tình huống ngượng ngùng này chưa: Mọi người đã sẵn sàng, ca sĩ đã hắng giọng, và bạn, người chơi guitar, lại lúng túng không biết phải bắt đầu bài hát như thế nào?
Bạn dạo một vòng hợp âm Am-G-C-F vô hồn. Bạn quạt vài cái cho có lệ. Khoảng im lặng gượng gạo kéo dài vài giây quý giá trước khi ca sĩ phải “cứu” bạn bằng cách vào câu hát đầu tiên. Toàn bộ cảm xúc và sự chuyên nghiệp của màn trình diễn dường như tan biến ngay từ vạch xuất phát.
Bạn xem thêm:
- Cách Chơi Fingerstyle Trong Đệm Hát: 5 Kỹ Thuật Thay Đổi Tiếng Đàn
- Hợp Âm Màu Là Gì? Cách Dùng Hợp Âm 7, Maj7, Sus2/4 Cho Guitar
- Luyện Cảm Âm Guitar Tại Nhà: 7 Bài Tập Giúp Bạn Bắt Tông Chuẩn
Nếu bạn đã từng trải qua cảm giác này, bạn không hề đơn độc. Đoạn intro (dạo đầu) chính là “lời chào” của một bài hát. Một đoạn intro hay sẽ thiết lập được tông, tâm trạng và lôi cuốn người nghe ngay lập tức. Ngược lại, một đoạn intro tệ hoặc… không có intro sẽ khiến màn trình diễn của bạn trở nên nghiệp dư và thiếu chuẩn bị.
Nhiều người cho rằng sáng tạo intro là một kỹ năng cao siêu, đòi hỏi phải biết sáng tác hay có kiến thức nhạc lý uyên thâm. Nhưng đó là một lầm tưởng! Thực tế, có những công thức và phương pháp cực kỳ hiệu quả mà bất kỳ ai cũng có thể học để tạo intro guitar hấp dẫn cho riêng mình.
Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết 3 phương pháp kinh điển, dễ áp dụng nhất để bạn có thể tự tin tạo ra những đoạn dạo đầu đầy cảm hứng cho bất kỳ bài hát ballad nào. Hãy sẵn sàng nói lời tạm biệt với những khoảnh khắc im lặng đáng sợ đó!
1. Tại Sao Intro Lại Là “Gót Chân Achilles” Của Người Tự Học?
Hàng ngàn người có thể đệm hát cả bài một cách trôi chảy, nhưng lại “đứng hình” khi được yêu cầu chơi một đoạn intro. Nguyên nhân sâu xa thường đến từ những rào cản tâm lý và phương pháp luận sau:
- Sai lầm #1: Nỗi sợ “trống rỗng”. Intro là khoảnh khắc bạn phải tự mình lấp đầy không gian âm nhạc mà không có giọng hát dẫn dắt. Nỗi sợ phải “tự chế”, sợ chơi sai, sợ nghe nhàm chán khiến nhiều người chọn giải pháp an toàn là… không làm gì cả.
- Sai lầm #2: Thiếu “từ vựng” âm nhạc. Bạn chỉ biết các thế bấm hợp âm và vài điệu quạt cơ bản. Giống như một người chỉ biết vài từ đơn thì không thể viết được một đoạn văn giới thiệu hấp dẫn, bạn không có đủ “nguyên liệu” âm nhạc để xây dựng một đoạn intro có cấu trúc.
- Sai lầm #3: Coi intro là một bài solo phức tạp. Bạn xem các nghệ sĩ guitar chuyên nghiệp chơi những đoạn intro hoa mỹ với kỹ thuật chạy ngón điêu luyện và nghĩ rằng mình cũng phải làm được như vậy. Điều này dẫn đến việc bạn cố gắng làm điều quá sức và thất bại, trong khi thực tế một intro hiệu quả đôi khi lại đến từ sự đơn giản.
- Sai lầm #4: Không hiểu mục đích của intro. Bạn không trả lời được câu hỏi: “Đoạn intro này dùng để làm gì?”. Bạn không có mục tiêu rõ ràng (ví dụ: để báo hiệu tông, để tạo không khí, để mồi giai điệu…) nên cách tiếp cận của bạn rất mông lung và không hiệu quả.
Vượt qua những rào cản này bắt đầu bằng việc hiểu rõ vai trò và nguyên tắc của một đoạn intro tốt.
2. Nguyên Tắc Cốt Lõi: Nhiệm Vụ Của Một Đoạn Intro Tốt
Trước khi học cách tạo intro, bạn cần biết một đoạn intro “chuẩn” cần hoàn thành những nhiệm vụ gì. Một đoạn dạo đầu hiệu quả không cần phải phức tạp, nhưng nó cần phải làm được ít nhất 2 trong 4 điều sau:
- Thiết lập Nhịp độ và Cảm xúc (Tempo & Mood): Intro phải cho ca sĩ và người nghe biết tốc độ của bài hát (nhanh hay chậm) và không khí chủ đạo (vui, buồn, lãng mạn, day dứt…).
- Báo hiệu Tông (Key Signature): Intro phải giúp ca sĩ bắt được đúng tông của bài hát, tránh tình trạng “vênh” tông khi cất tiếng hát. Điều này thường được thực hiện bằng cách nhấn mạnh vào hợp âm chủ.
- Gợi mở Giai điệu (Melody Hook): Một intro xuất sắc thường “nhá hàng” một đoạn giai điệu đặc trưng của bài hát, khiến người nghe nhận ra ngay lập tức và bị cuốn hút.
- Tạo Sự Chú Ý (Grab Attention): Intro là cơ hội để bạn thể hiện một chút kỹ thuật hoặc một ý tưởng âm nhạc thú vị, khiến mọi người phải tập trung vào màn trình diễn của bạn.
Bạn không cần phải làm tất cả mọi thứ. Đôi khi, chỉ cần làm tốt nhiệm vụ số 1 và 2 là đã quá đủ cho một màn trình diễn thành công.
3. Hướng Dẫn Chi Tiết: 3 Phương Pháp Tạo Intro Guitar “Ăn Tiền”
Giờ chúng ta sẽ đi vào phần chính: 3 công thức tạo intro từ dễ đến khó mà bạn có thể áp dụng ngay lập tức.
Phương pháp #1: Tỉa Nốt Hợp Âm (Arpeggio)
- What: Đây là phương pháp đơn giản, an toàn và hiệu quả nhất. Thay vì quạt cả hợp âm, bạn sẽ gảy (tỉa) ra từng nốt trong hợp âm đó theo một thứ tự nhất định.
- Why: Nó ngay lập tức tạo ra cảm giác nhẹ nhàng, tình cảm, rất phù hợp với các bài ballad. Nó cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thiết lập tông và nhịp độ.
- How:
- Xác định vòng hợp âm: Lấy 2 hoặc 4 hợp âm đầu tiên của đoạn verse (phiên khúc). Ví dụ, bài hát có vòng hợp âm là C – G – Am – F.
- Chọn một kiểu tỉa (pattern): Bắt đầu với kiểu tỉa kinh điển và dễ nhất: Bass – 3 – 2 – 1. (Tức là ngón cái (P) gảy dây bass, sau đó lần lượt ngón trỏ (i), giữa (m), áp út (a) gảy các dây 3, 2, 1).
- Áp dụng kiểu tỉa cho từng hợp âm: Mỗi hợp âm bạn sẽ tỉa 1 hoặc 2 lần tùy theo nhịp độ.
- Example: Với vòng hợp âm C – G – Am – F
- Với hợp âm C: Ngón cái gảy dây 5 (bass của C), sau đó gảy dây 3, 2, 1.
- Với hợp âm G: Ngón cái gảy dây 6 (bass của G), sau đó gảy dây 3, 2, 1.
- Với hợp âm Am: Ngón cái gảy dây 5 (bass của Am), sau đó gảy dây 3, 2, 1.
- Với hợp âm F: Ngón cái gảy dây 6 hoặc 4 (bass của F), sau đó gảy dây 3, 2, 1.
- Chơi toàn bộ vòng lặp này 2 lần là bạn đã có một đoạn intro dài khoảng 15 giây, đủ để ca sĩ bắt nhịp và vào bài.
Phương pháp #2: “Mồi” Giai Điệu Chính (Melody Hook)
- What: Đây là kỹ thuật chơi lại một đoạn giai điệu ngắn và đặc trưng nhất của bài hát (thường là câu hát đầu tiên hoặc câu điệp khúc) bằng các nốt đơn trên đàn guitar.
- Why: Nó cực kỳ hiệu quả trong việc thu hút sự chú ý và làm người nghe nhận ra ngay bài hát bạn sắp chơi. Nó cho thấy bạn thực sự hiểu bài hát chứ không chỉ biết hợp âm.
- How:
- Lắng nghe và hát lại: Chọn câu hát đầu tiên của bài. Hát lại nó thật chậm nhiều lần để giai điệu “ngấm” vào đầu.
- Dò nốt trên một dây: Dùng một dây đàn (thường là dây 1 hoặc 2) và dò lại giai điệu bạn vừa hát. Đừng lo lắng nếu ban đầu phải dò dẫm, đây cũng là một cách luyện cảm âm tuyệt vời.
- Thêm nốt bass: Sau khi đã chơi được giai điệu một cách trôi chảy, hãy thử thêm nốt bass của hợp âm tương ứng vào phách mạnh đầu tiên của mỗi ô nhịp.
- Example: Với bài “Chúc mừng sinh nhật” (Happy Birthday) – một ví dụ cực kỳ đơn giản để minh họa. Giai điệu câu đầu là “Mừng ngày sinh nhật của anh…” (tương ứng nốt Sol Sol La Sol Đô Si).
- Bạn dò được các nốt này trên cần đàn.
- Bạn biết hợp âm đi kèm là G và C.
- Intro của bạn có thể là: Gảy nốt bass G (dây 6), sau đó chơi giai điệu “Sol Sol La Sol”. Tiếp theo gảy nốt bass C (dây 5), rồi chơi giai điệu “Đô Si”.
- Áp dụng nguyên tắc này cho các bài ballad bạn yêu thích, bạn sẽ tạo ra những đoạn intro mang đậm dấu ấn cá nhân và rất chuyên nghiệp.
Phương pháp #3: Tạo Groove Bằng Nhịp Điệu Gõ (Percussive Intro)
- What: Sử dụng các kỹ thuật gõ, đập lên dây hoặc thùng đàn (như Palm, Slap, Percussive Hit) để tạo ra một đoạn groove có tính nhịp điệu cao trước khi vào hợp âm.
- Why: Đây là cách tạo intro hiện đại, ấn tượng và đầy năng lượng, đặc biệt phù hợp với các bản Pop-Ballad có tiết tấu hoặc các bài hát theo phong cách Acoustic-Fingerstyle.
- How:
- Chọn 2-3 kỹ thuật cơ bản: Ví dụ: Bass (dùng Palm), Slap (đập dây), và Tap (gõ thùng).
- Tạo một vòng lặp nhịp điệu (rhythmic loop): Sắp xếp các kỹ thuật này thành một pattern 1 ô nhịp. Ví dụ:
[Bass] - [Slap] - [Tap] - [Slap]. - Luyện tập thật chậm: Dùng metronome và lặp đi lặp lại pattern này cho đến khi nó trở nên mượt mà.
- Thêm hợp âm: Sau khi chơi vòng lặp nhịp điệu này 2-4 lần, bạn có thể bắt đầu vào vòng hợp âm chính của bài hát.
- Example: Một pattern đơn giản:
- Phách 1: Dùng ngón cái đập vào dây bass (có Palm).
- Phách 2: Dùng ngón cái Slap vào dây đàn.
- Phách 3: Dùng đầu ngón tay gõ nhẹ vào thùng đàn.
- Phách 4: Dùng ngón cái Slap vào dây đàn.
- Chơi vòng lặp này 4 lần, sau đó chuyển sang tỉa hợp âm Am của bài hát. Bạn đã tạo ra một sự chuyển tiếp cực kỳ ấn tượng và chuyên nghiệp.
4. Công Cụ & Tài Nguyên Hỗ Trợ
- Máy đếm nhịp (Metronome): Bắt buộc phải có. Bất kể bạn tạo intro theo phương pháp nào, hãy luôn bắt đầu tập với metronome ở tốc độ chậm để đảm bảo nhịp điệu vững chắc.
- Vòng lặp (Looper Pedal): Nếu có điều kiện, một chiếc Looper Pedal là công cụ tuyệt vời. Bạn có thể thu lại một vòng hợp âm đơn giản, để nó phát lặp lại và tự do “phiêu” các ý tưởng giai điệu hoặc nhịp điệu lên trên.
- Phân tích các bản cover: Lên YouTube, tìm kiếm “Tên bài hát + acoustic cover”. Lắng nghe và phân tích xem họ tạo intro như thế nào. Họ đang dùng phương pháp nào trong 3 phương pháp trên? Cố gắng bắt chước và học hỏi từ họ.
5. Từ Công Thức Đến Sự Sáng Tạo
Bạn đã có 3 công thức mạnh mẽ. Nhưng đây mới chỉ là điểm khởi đầu. Thử thách tiếp theo là làm thế nào để kết hợp chúng, biến tấu chúng và áp dụng một cách tự nhiên vào hàng trăm bài hát khác nhau.
Việc tự học có thể giúp bạn biết “cái gì”, nhưng khó có thể giúp bạn hiểu “tại sao” và “khi nào”. Tại sao với bài này thì nên tỉa nốt, nhưng với bài kia thì một đoạn groove lại hiệu quả hơn? Làm thế nào để chuyển từ intro vào verse một cách mượt mà?
6. Giải Pháp Toàn Diện: Học Tư Duy Sáng Tạo Cùng Người Dẫn Dắt
Để trả lời những câu hỏi đó, bạn cần học hỏi từ kinh nghiệm của một người đi trước. Một khóa học sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và đi đúng hướng.
Trong khóa học “Guitar đệm hát nâng cao cùng Haketu“, có hẳn một phần dành riêng cho việc “Những cách đệm hát hay hơn”. Trong đó, bài giảng “Những cách để tạo intro” sẽ đi sâu phân tích các phương pháp này bằng ví dụ trực quan trên các bài hát thực tế. Bạn sẽ không chỉ học công thức, mà còn học được tư duy sáng tạo để biết cách lựa chọn và áp dụng phương pháp phù hợp nhất cho từng bài hát, giúp bạn thực sự làm chủ kỹ năng quan trọng này.
7. Kết Luận
Tạo intro guitar không phải là một đặc quyền dành cho những người có năng khiếu. Đó là một kỹ năng có thể học được thông qua các phương pháp và công thức rõ ràng. Bằng cách nắm vững 3 phương pháp trên – Tỉa hợp âm, Mồi giai điệu, và Tạo groove – bạn đã có đủ công cụ để tự tin dạo đầu cho bất kỳ bài hát ballad nào.
Hãy chọn một bài hát bạn yêu thích ngay bây giờ, áp dụng một trong những phương pháp trên và lắng nghe sự khác biệt. Đã đến lúc biến sự ngượng ngùng mở đầu thành khoảnh khắc tỏa sáng của chính bạn.